BERLIJN TIP 4: MUSEA

Waar we in Amsterdam het museumplein hebben waaraan we enkele van de meest toonaangevende musea vinden, hebben ze in Berlijn de ‘Museuminsel’. In dit geval gaat het om een eiland in de rivier de Spree waar zich in totaal vijf musea bevinden. Een unieke locatie voor een concentratie van zoveel musea. Naast de musea ligt ook de ‘Berliner Dom’ op het eiland. Sinds 1999 prijkt de ‘Museuminsel’ op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

De vijf musea die te hier zijn te vinden zijn de ‘Alte Nationalgalerie’, het ‘ Altes Museum’, het ‘Bode-Museum’, het ‘Neues Museum’ en het ‘Pergamonmuseum’.

De Alte Nationalgalerie is het museum voor kunst uit de negentiende eeuw. Het museum is gehuisvest in een gebouw dat in 1876 werd opgericht om aanvankelijk moderne kunst tentoon te stellen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de collectie echter opgesplitst en kwam de collectie volledig in het kader te staan van negentiende-eeuwse kunst. De belangrijkste werken van het museum hebben betrekking tot stromingen als classicisme en de romantiek met artiesten als Karl Friedrich Schinkel, Caspar David Friedrich en Karl Blechen. Ook heeft het museum schilderijen van de Franse impressionisten, zoals Claude Monet, Éduard Manet en Pierre-Auguste Renoir. Het is zeker voor liefhebbers van de schilderkunst uit deze periode een echte aanrader.

Op een mooie plek op de ‘Museuminsel’ ligt het ‘Altes Museum’. Het museum is gesitueerd aan de prachtige ‘lustgarten’ en is geherbergd in een prachtig Neoclassicistisch gebouw. Dit gebouw brandde aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vrijwel geheel af. Tijdens de periode dat het museum in de DDR lag is het weer geheel gerestaureerd. Vanaf 1966 kon men hier hedendaagse kunst uit de DDR bewonderen. In 2009 werd het museum opnieuw grondig gerestaureerd.

Tegenwoordig is de collectie toegespitst op het zogeheten ‘Antiksammlung’ (antiek dus) en objecten uit de oudheid.

Het Bode-Museum werd na een grondige restauratie van een periode van zes jaar in 2006 opnieuw geopend. Het museum toont voornamelijk beeldhouwwerken in de in totaal 66 zalen van het neobarokke gebouw. Belangrijk in de collectie is de beeldenverzameling van Wilhelm von Bode. Vandaar ook de naam die het museum heeft. Naast de collectie die grotendeels uit beeldhouwwerken bestaat zijn er ook enkele schilderijen in de ‘Gemäldegalerie’ en een muntenkabinet.

Lange tijd zag het er niet goed uit voor het gebouw waar tegenwoordig het ‘Neues Museum’ haar collectie in herbergt. Ooit was het een mooi en statig gebouw dat dateerde uit 1855 tot de Tweede Wereldoorlog ook dit gebouw ernstig beschadigde. Pas na de val van de muur in 1989 werd dit gebouw gered. Er werd een competitie uitgeschreven voor een nieuw ontwerp die werd gewonnen door de architect David Chipperfield. In 1999 begon men met de reconstructie van het gebouw en tien jaar later opende het museum haar deuren voor publiek. Tegenwoordig bestaat de collectie uit archeologische vondsten, waarvan de buste van de Egyptische koningin Nefertiti de meest spraakmakende is. Naast archeologische vondsten is hier ook een papyruscollectie.

Het Pergamonmuseum is waarschijnlijk het belangrijkste museum dat te vinden is op de Museuminsel. Het is dan ook een zeer mooi archeologiemuseum met een indrukwekkende collectie. Hier vind je complete fragmenten van gebouwen uit de oudheid, zoals het Pergamonaltaar. Dit is dan ook wel het absolute topstuk. Het altaar dat dateert uit 180 voor Christus is enorm groot, compleet en gedetailleerd. Als je geïnteresseerd bent in de oudheid en je wilt een aantal topstukken uit deze periode zien, dan is het Pergamonmuseum een absolute must.

Wanneer je een goed beeld wilt krijgen van de complexe en roerige Duitse geschiedenis, dan is het Duits Historisch Museum zeker een plek waar je meer te weten zult komen. Het museum heeft een collectie die brengt naar verschillende periodes van de Duitse geschiedenis. De oudste objecten van de collectie gaan terug naar de Germaanse volken die hier zich vestigden. Ook kom je meer te weten over de monarchie onder de Pruisen en natuurlijk de meer recente geschiedenis, zoals de beide wereldoorlogen, de splitsing van de twee Duitslanden en natuurlijk de val van de muur en het ijzeren gordijn en de eenwording. Al met al een interessant museum dat goed in staat is geweest om je een beeld te scheppen over de belangrijke periodes in de Duitse geschiedenis.

Wat een extra waarde toevoeging is van dit museum, is het gebouw waar het museum is ondergebracht. Dit is het Zeughaus, één van de mooiste gebouwen uit Berlijn en bovendien het oudste gebouw dat te vinden is aan ‘Unter Den Linden’. Oorspronkelijk dateert het gebouw uit 1706, maar aan het einde van de Tweede Wereldoorlog is dit gebouw zwaar beschadigd waardoor ze vrijwel volledig heropgebouwd moest worden. Dit gebouw is gebouw het toneel geweest van één van de moordpogingen op Hitler. Het was de bedoeling dat Gersdorff zichzelf zou opblazen bij een tentoonstelling die Hitler hier opende op 21 maart 1943. Hitler verliet echter het gebouw voordat Gersdorff bij hem in de buurt kon komen.

Het Joods Museum in Berlijn is gehuisvest in een opvallend gebouw. De architect Daniel Liebeskind wilde hiermee een gebroken davidster tonen. Het doel van de boodschap van dit museum begin dus aal aan de buitenzijde. Het is bedoeling dat mensen nadenken over zaken als antisemitisme en Jodenvervolging. Binnen krijg je een overzicht van 2000 jaar jodendom. Uiteraard staat de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog centraal. Hiermee is het een indrukwekkend museum dat je zeker niet onberoerd zal laten. Het museum opende haar deuren in 2001 en gebouw is speciaal ontworpen om te dienen als Joods Museum. Daarmee is het bouwwerk zelf zowel vanbinnen als buiten een mooi staaltje hedendaagse architectuur.

In het voormalige hoofdkantoor van het Oost-Duitse Ministerie voor Staatsveiligheid, ‘Haus 1’, kom je alles te weten over de Stasi. Deze binnenlandse veiligheidsdienst was een gevreesde spionagedienst die vrijwel van elke inwoner van de DDR-dossiers had.
Daarmee had de Stasi een enorme invloed op het dagelijks leven in de DDR. Bij het vallen van de muur had de Stasi ruim 90.000 medewerkers en ook nog eens 200.000 burgerinformanten. Daarmee kun je gerust stellen dat de staat overal ogen en oren had. In Haus 1 kom je meer te weten over het ontstaan en het functioneren van deze overheidsdienst. Een aantal vertrekken zien er nog zo uit als ten tijde van dat de Stasi er nog zetel hield. Tegenwoordig wordt het museum beheerd door de vereniging ASTAK. Deze organisatie is voortgekomen uit de burgerrechtenbeweging van de DDR.

Het gebouw van Hamburger Bahnhof dateert uit 1847. Het was het eindstation van de spoorweg tussen Hamburg en Berlijn. Het gebouw heeft slechts 37 jaar dienstgedaan als station. Het station Lehrter Bahnhof nam namelijk de functie over voor het spoorverkeer tussen Berlijn en Hamburg.

In de loop der jaren hebben een aantal musea hier onderdak gehad. Tegenwoordig is het de plaats waar het Museum für Gegenwart is gevestigd. Dit is een museum voor hedendaagse kunst die prima tot zijn recht komt in het oude stationsgebouw. De grote namen van de hedendaagse kunst worden hier vertegenwoordig. Denk bijvoorbeeld aan namen als Kiefer, Warhol, Liechtensten en Long. Liefhebbers van hedendaagse kunst zullen hier aangenaam verrast worden.