BERLIJN TIP 7: FRIEDRICHSTRASSE

Als je gaat winkelen in het centrum van Berlijn dan kom je al snel in de Friedrichstrasse uit. Deze straat is al decennialang dé winkelstraat van de stad. Dat was al zo ruim voordat de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Na de oorlog werd de Friedrichstrasse opgesplitst in twee delen. Het deel ten noorden van Checkpoint Charlie hoorde bij Oost-Berlijn en het deel ten zuiden van dit drukke overgangspunt lag in West-Duitsland. Na de hereniging is een replica van het controlehuisje weggezet waar je tegenwoordig op de foto kunt met mannen die als grenswachter verkleed zijn. In het vlakbij gelegen Mauermuseum kun je van alles over de Muur, Checkpoint Charlie en de verschillende ontsnappingspogingen zien. Informatieborden op straat laten in tekst en beeld ook zien hoe het hier was ten tijde van de Koude Oorlog.

De combinatie van winkels, waaronder een vestiging van het Franse warenhuis Galeries Lafayette, en de verschillende horecazaken en bezienswaardigheden maken van de Friedrichstrasse één van de hotspots van Berlijn.

Aan de noordelijke kant van de Friedrichstrasse ligt treinstation Friedrichstrasse. Vroeger was dit voor Oost-Duitsers de plek waar ze naar het westen konden gaan mits ze over de juiste reisdocumenten beschikten. Hierop werd gecontroleerd in het Tränenpalast. Hoewel treinstation Friedrichstrasse geheel binnen het grindgebied van Oost-Duitsland lag, was dit wel een grensstation. Dat komt omdat de door West-Duitsland gebruikte metrolijnen hier uitkwamen.

Winkelen

Berlijn is een uitstekende winkelstad, met veel verschillende winkelgebieden. Eén van de meest bekende winkelstraten is ongetwijfeld de Friedrichstraße. Zeker de mensen met een wat grotere beurs en de liefhebbers van auto’s komen hier aan hun trekken. De bekendste automerken hebben hier showrooms. Hierbij kun je denken aan merken als Ferrari, BMW en Mini. Een ander belangrijke zaak voor de liefhebbers van de niet zo dagdagelijkse producten die hier zijn te vinden is het warenhuis Galeries Lafayette. Dit warenhuis heeft een grote collectie van luxeartikelen. Denk hierbij aan een grote afdeling met make-up, designtassen en prachtige spullen voor je interieur. Voor lekkere gebakjes die er ook nog eens kunstig uitzien kun je hier terecht op de culinaire afdeling van dit warenhuis. Ook heeft het bekende Duitse chocolademarkt ‘Rittersport’ een Flagship store in de Friedrichstraße. Het leuke is dat je hier je eigen reep kunt laten samenstellen. Een leuke, maar vooral lekkere herinnering van je bezoek aan Berlijn.

Liefhebbers van boeken zijn in deze straat op de juiste plek. Meerdere bekende boekenwinkels hebben hier een vestiging. Vergeet ook niet binnen te gaan bij ‘Departmentstore Qartier 206’. Naast leuke winkels is ook vooral de bouwstijl erg de moeite waard. Mooie ronde marmeren trappen en tegels in art-deco stijl zullen je doen verwonderen.

winkels aan de Friedrichstrasse

Tränenpalast

De grensovergang waar Oost-Duitsers of familieleden naar het westen vertrokken was het Tränenpalast. Vrij vertaald betekent dit ‘tranenpaleis’. Veel DDR-burgers hadden hier niets te zoeken. Familieleden die op bezoek waren in het oosten gingen via deze overgang weer terug. Vandaar ook de naam van dit gebouw. Het mag duidelijk zijn dat dit afscheid van familieleden vaak gepaard ging met de nodige emoties. Ook de gebruikte materialen van het gebouw refereren naar deze naam. Via het Tränenpalast konden een aantal metrolijnen worden betreden om zo van de Russische sector naar het westen te reizen.

Mensen die naar het westen wilden werden uitvoerig gescreend en onderzocht door de Oost-Duitse autoriteiten. Zo was er niet alleen een controle van koffers bij de douane, maar ook een voorcontrole waar de paspoorten en visa werden gecontroleerd. Ook werden eventuele DDR-Marken hier in beslag genomen, want de uitvoer hiervan was verboden.
Deze grensovergang is tegenwoordig te bezoeken als museum waar je meer kan komen over de geschiedenis van dit pand. Na de hereniging heeft het gebouw nog 15 jaar dienstgedaan als cultureel centrum waar bekende artiesten hebben opgetreden.

Checkpoint Charlie

Wie tijdens de geschiedenislessen op school goed opgelet heeft, die zal de naam Checkpoint Charlie mogelijk bekend in de oren klinken. Deze oude grensovergang tussen West- en Oost-Berlijn is waarschijnlijk de bekendste en daarmee een kenmerkend symbool voor de periode van de muur en het IJzeren Gordijn. Dit was de plek waar diplomaten en buitenlanders Oost-Berlijn binnen konden. Als je als toerist destijds West-Berlijn bezocht kon je alleen via deze overgang een kijkje nemen in het oostelijk deel. Voor de naam van deze overgang moeten we kijken naar het zogeheten NAVO-alfabet. Zo was er ook een Checkpoint Alpha aan de grensovergang bij Helmstadt en een checkpoint Bravo in de buurt van de Dreilinden op de grens tussen Potsdam en het westen.

Na de val van de muur moest ook Checkpoint Charlie verdwijnen. De grenspost werd opgeheven en de sporen van dit deel van de geschiedenis werden gewist. Later kreeg men inzicht in de importantie van dergelijke historische gebouwen en werd checkpoint Charlie herbouwd in het jaar 2000. Er werd een replica van de oorspronkelijke grenswachterspost gebouwd en deze werd gesitueerd op de oorspronkelijke locatie. Ook de originele grensovergangpost is nog te bezoeken in het AlliertenMuseum.

Checkpoint Charlie

Haus am Checkpoint Charlie

Wanneer je meer te weten wilt komen over vele aspecten van Berlijn tijdens de koude oorlog en ten tijde van de muur, dan is Haus am Checkpoint Charlie het museum om heen te gaan. Het staat ook bekend onder de naam ‘Mauermuseum’. Dit museum werd al opgericht in 1962, een jaar na de bouw van de muur. Sinds 1963 werd het museum ondergebracht in een gebouw vlak naast Checkpoint Charlie. Hier zit het nog altijd.

In het museum is een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de Berlijnse Muur. Je kunt hier zien hoe mensen uit de DDR wisten te ontsnappen naar het zogeheten vrije westen.

Naast de geschiedenis over de periode van de koude oorlog besteedt het museum ook aandacht aan zaken als ‘geweldloos verzet’ en ‘vreedzame revoluties’. Hierbij kun je denken aan historische omwentelingen zoals die van Lech Walesa in Polen en de geweldloze Gandhi.